Kolagen i witamina C to dwie różne substancje, które jednak są ze sobą ściśle związane. Kolagen bowiem może być syntezowany w organizmie tylko w obecności witaminy C. Obie substancje są niezwykle ważne dla prawidłowego współdziałania poszczególnych układów organizmu.
Czym jest kolagen?
Kolagen jest kluczowym białkiem fibrylarnym organizmu, ponieważ znajduje się w macierzy zewnątrzkomórkowej organizmów zwierzęcych. Można powiedzieć, że z kolagen występuje niemal w każdej strukturze ludzkiego organizmu, gdyż można go spotkać m.in. w skórze, włosach, paznokciach, śluzówce, chrząstkach, komórkach układu nerwowego, naczyniach krwionośnych, a także narządach wewnętrznych.
Kolagen stanowi około 25% wszystkich białek w ciele człowieka.
Charakteryzuje się znaczną wytrzymałością na rozerwanie i urazy mechaniczne. Uznaje się, że jego wytrzymałość mechaniczna jest wielokrotnie wyższa niż w przypadku np. elastyny.
Do ważniejszych funkcji kolagenu można zaliczyć m.in.:
- zapewnianie całkowitej integralności tkanek
- zabezpieczanie skóry przed urazami mechanicznymi
- zdolność wiązania wody, dzięki czemu odpowiednio nawodnione struktury utrzymują swoją elastyczność i sprężystość
- zdolność wiązania cytokin, a w efekcie odgrywanie ważnej roli w proliferacji komórek
- pośrednie uczestnictwo w procesach obronnych organizmu
Czym jest witamina C?
Witamina C zwana również kwasem askorbinowym (E 300), należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie oraz do popularnych antyoksydantów. Stanowi pochodną sacharydów. Wyizolowana lub syntezowana chemicznie jest substancją o białym kolorze i kwaskowatym smaku. Jednym z najbogatszych jej źródeł jest acerola.
Człowiek nie posiada szlaków metabolicznych prowadzących do syntezy tej witaminy, w związku z czym musi zostać ona dostarczona wraz z pożywieniem. Dzięki aktywnemu transportowi jest ona wchłaniana przez dwunastnicę i proksymalny odcinek jelita cienkiego aż w 70-80%.
Do ważniejszych funkcji witaminy C można zaliczyć:
- zwiększanie przyswajania żelaza
- udział w syntezie hormonów i transmiterów (np. noradrenaliny)
- regulację ciśnienia tętniczego krwi
- wspomaganie utrzymywania zdrowych zębów i dziąseł
- obniżanie stężenia glukozy we krwi w stanach hiperglikemii
- przyspieszanie procesu gojenia się ran
- działanie antyoksydacyjne i ochrona przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę C zależy od stanu zdrowia, wieku oraz płci. Przykładowo, dorosła kobieta powinna spożywać około 75 mg tej witaminy, przy czym w okresie ciąży zapotrzebowanie wzrasta do 85 mg. Dorośli mężczyźni powinni spożywać około 90 mg na dobę.
Kolagen i witamina C
Kolagen i witamina C są ściśle ze sobą powiązane i pełnią ważną rolę w organizmie człowieka. Biosynteza kolagenu jest jedną z najważniejszych funkcji witaminy C. Rola kwasu askorbinowego w tym procesie polega na jego uczestniczeniu w hydroksylacji reszt proliny, a także lizyny do hydroksyproliny i hydroksylizyny. W efekcie dostarcza to elektrony enzymom uczestniczącym w hydroksylacji, co skutkuje przekształceniem prokolagenu w kolagen właściwy.
Kwas askorbinowy służy jako kofaktor hydroksylazy prolilu i lizylu – enzymów odpowiadających za stabilizację i krzyżowanie się włókien kolagenu. Może także bezpośrednio pobudzać syntezę kolagenu poprzez aktywację jego transkrypcji i stabilizowanie mRNA prokolagenu.
Można zatem podsumować, że synteza kolagenu może mieć miejsce wyłącznie przy obecności witaminy C.
Jednym z lepszych przykładów powiązania witaminy C z kolagenem jest zaburzenie przemian fizjologicznych zachodzących w organizmie, gdy brakuje w nim witaminy C. Dochodzi wówczas do upośledzenia syntezy kolagenu, w efekcie czego rozwija się popularna w dawnych czasach choroba o nazwie szkorbut.
Bibliografia
- Morąg M., Burza A., Budowa, właściwości i funkcje kolagenu oraz elastyny w skórze, Journal of Health Study and Medicine, 2/2017.
- Janda K., Kasprzak M., Wolska J., Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie, Pomeranian Journal of Life Science, 4/2015.
- Dobosz A., Witamina C, fakty i mity, Świat Przemysłu Farmaceutycznego, 1/2016.
- Pawlaczyk M., Korzeniowska K., Rokowska-Waluch A., Witamina C i skóra, Farmacja Współczesna, 5/2012.
